Tại Hậu Giang, có hàng chục trang trại nông nghiệp khép kín, không thải bất kỳ thứ gì ra môi trường. Những công nhân nông nghiệp tại trang trại sẽ có cách xử lý phù hợp ngay tại chỗ.
Những trang trại tuần hoàn, khép kín
Sản xuất nông nghiệp là ngành sử dụng nhiều tài nguyên đất, nước và gây ô nhiễm môi trường do thải ra dư lượng hóa chất, chất thải và phụ phẩm. Tuy nhiên, ở Hậu Giang có hàng chục cơ sở sản xuất nông nghiệp khép kín khiến nhiều người ngạc nhiên, thắc mắc. Họ trồng trọt, chăn nuôi gia súc và đánh cá, nhưng họ không bài tiết bất cứ thứ gì, kể cả phân động vật. Họ lặng lẽ xử lý nó tại trang trại.
Một ngày cuối năm 2022, theo chân cán bộ kỹ thuật Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Hậu Giang để tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất của những trang trại nông nghiệp khép kín này. Nơi đầu tiên ghé thăm là trang trại của Công ty TNHH Ngũ Thường Mekong (ấp Tân Long, xã Tân Bình, huyện Phụng Hiệp). Thoạt nhìn từ ngoài vào, nơi đây giống nhà xưởng hơn là trang trại sản xuất nông nghiệp. Trong khuôn viên hơn 1ha, được xây dựng khung nhà thép, trên nóc là điện mặt trời áp mái, tạo thành ngôi nhà chung cho nhiều cây, con cùng sinh sống.
Bà Lữ Thị Nhật Hằng, Giám đốc Công ty TNHH Ngũ Thường Mekong cho biết, để sản xuất chuỗi nông nghiệp tuần hoàn cần vốn đầu tư lớn, công nghệ cao mới tích hợp được đa giá trị. Trong đó, riêng hệ thống điện mặt trời công ty đã đầu tư lên tới 20 tỷ đồng, song đã tận dụng được mái nhà để che chắn, hạn chế ảnh hưởng của thời tiết bất lợi đối với các mô hình nông nghiệp tuần hoàn phía dưới, đồng thời nâng cao được giá trị sử dụng đất trên cùng diện tích.
Ở lĩnh vực nông nghiệp, đơn vị đã đầu tư gần 4 tỷ đồng phát triển kinh tế tuần hoàn khép kín, sử dụng nguồn rơm rạ sẵn có tại địa phương để nuôi bò thịt và nấm rơm. Chất thải bò, rơm mục sau khi trồng nấm được trộn để nuôi trùn quế. Thu thập giun đất để làm thức ăn cho cá và chim.
Phân trùn quế trồng cỏ, bắp sinh khối để ủ chua làm thức ăn cho bò. Ngay cả nước thải nuôi cá cũng được tận thu xử lý, tưới cây. Tất cả tạo thành vòng tròn khép kín, không bỏ hoặc thải ra bất cứ thứ gì gây ô nhiễm môi trường.
Biến chất thải nông nghiệp thành tiền
Ông Võ Xuân Tân, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Hậu Giang cho biết, năm 2022, Trung tâm đã hỗ trợ, tập huấn kỹ thuật cho 16 hộ nông dân trong tỉnh thực hiện mô hình chuỗi sản xuất nông nghiệp tuần hoàn. Tùy theo điều kiện, mỗi gia đình có thể chọn chuỗi tuần hoàn khác nhau nhưng phải khép kín.
Chăn nuôi có các đối tượng bò, heo, dê, lấy phân nuôi trùn quế, ủ phân hữu cơ và biogas, thu hoạch trùn quế làm thức ăn cho lươn, cá, gà, vịt. Phân trùn quế làm phân bón hữu cơ cho cỏ và rau, màu, trồng các loại cây ăn trái như mãng cầu xiêm, mít, cam, quýt…
Theo ông Tân, phát triển chuỗi kinh tế tuần hoàn không chỉ tận dụng được tất cả các phế phụ phẩm, biến thứ bỏ đi thành tiền mà còn là nông nghiệp trách nhiệm, đạo làm nông nghiệp tử tế. Về mặt kinh tế, sẽ tận dụng nguyên liệu thô đưa vào quá trình sản xuất, các nguyên vật liệu thừa và chất thải được thu hồi, quay trở lại quy trình sản xuất dưới dạng chất thải là đầu vào của đối tượng khác, tiết kiệm chi phí đầu tư.
Đối với xã hội, kinh tế tuần hoàn giúp giảm chi phí xã hội trong quản lý bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, tạo ra thị trường mới, cơ hội việc làm mới, nâng cao sức khỏe người dân, nâng cao ý thức trong bảo vệ môi trường sống của cộng đồng.
Kinh tế tuần hoàn giúp tận dụng được nguồn nguyên vật liệu đã qua sử dụng, thay vì tiêu tốn chi phí xử lý, giảm thiểu khai thác tài nguyên thiên nhiên, tận dụng tối đa giá trị tài nguyên, hạn chế tối đa chất thải, khí thải ra môi trường…
Mỗi mắt xích trong chuỗi kinh tế tuần hoàn đều mang lại hiệu quả cao. Đơn cử, việc trồng nấm rơm trong nhà và sản xuất phân hữu cơ mang lại cho nông dân trên 100m2 nhà nấm thu nhập hơn 100 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí còn lãi hơn 80 triệu đồng. Mô hình này sử dụng phụ phẩm lúa để trồng nấm rơm từ rơm thông qua công nghệ canh tác trong nhà tiên tiến sử dụng cảm biến nhiệt độ, sương mù… giúp tăng thu nhập cho người nông dân.
Ngoài ra, rơm rạ là sản phẩm phụ sau khi trồng nấm được dùng để ủ phân hữu cơ cho cây trồng, tránh lãng phí và thúc đẩy bảo vệ môi trường.