Nghề nuôi cá lồng trên lòng hồ thủy điện đã trở thành một lĩnh vực kết hợp hiệu quả với phát triển du lịch sinh thái tại Thanh Hóa, giúp cải thiện thu nhập cho nhiều nông dân trong khu vực.
Ngắm những bức tranh sống động được vẽ bởi những chuồng cá lồng trên mặt hồ Cửa Đạt ở Thanh Hóa, ta có thể nhận thấy sự phát triển mạnh mẽ của nghề nuôi cá lồng tại huyện Thường Xuân trong những năm gần đây. Năm 2018, khi huyện quyết định thúc đẩy việc nuôi cá lồng trên hồ thủy điện, anh Nguyễn Văn Sinh, một nông dân tại xã Ngọc Phụng, huyện Thường Xuân, đã quyết định đầu tư vào việc nuôi cá lồng trên hồ thủy điện Cửa Đạt. Anh Sinh là một trong số ít người dũng cảm đầu tiên thử nghiệm nuôi cá lồng kết hợp du lịch sinh thái trong vùng.
Tuy nhiên, thời kỳ đầu, anh Sinh đã phải đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là trong công tác phòng chống dịch bệnh cá. “Cá nuôi trong tự nhiên rất dễ nhiễm các bệnh nấm vây, thối mang. Nếu không phát hiện kịp thời, chỉ vài ngày cả lồng có thể chết trắng. Do thiếu kinh nghiệm, tôi đã phải chịu thiệt hại lớn vào năm 2019 và 2020, khi mất vài tấn cá lăng và cá leo, gây thiệt hại cả trăm triệu đồng”, anh Sinh chia sẻ.
Một lần, lồng cá leo của anh đã gặp tai nạn khi không hiểu rõ về tập tính của cá. “Cá leo thường ăn cá và sống dưới đáy hồ. Tuy nhiên, khi tôi cho cá ăn thức ăn bột nổi trên mặt nước, cá không lên đớp mồi. Vì bị đói, cá cắn nhau gây thiệt hại không nhỏ. Một năm, lồng cá của tôi bị rách và 3 tấn cá lăng thoát ra ngoài hồ, khiến gia đình tôi mất trắng hơn trăm triệu đồng”, anh Sinh kể lại.
Sau những thất bại ban đầu, anh bắt đầu tích luỹ kinh nghiệm trong việc lựa chọn giống, cách nuôi cá, và xây dựng lồng cá. Theo anh Sinh, loại giống cá là yếu tố quan trọng quyết định năng suất và sản lượng. “Loại giống phải khỏe mạnh, đều đẹp, không có dấu hiệu bệnh ngoài da. Loại giống tốt mới đem lại cá khỏe và phát triển mạnh”, anh nói.
Hiện tại, anh Sinh quản lý 20 lồng nuôi chủ yếu cá lăng, trắm đen và cá diêu hồng, với sản lượng trung bình khoảng 20-30 tấn/năm. Sau khi trừ các chi phí, doanh thu của anh đạt khoảng 400-500 triệu đồng/năm. Để mở rộng mô hình nuôi cá trên hồ thủy điện, anh Sinh cùng với 16 hộ dân khác đã thành lập Hợp tác xã (HTX) dịch vụ và nuôi trồng thủy sản Cửa Đạt.
Hợp tác xã cũng tạo liên kết với 16 hộ dân khác để cung cấp con giống và tiêu thụ sản phẩm cá. Ngoài việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ cho sản phẩm, HTX còn trở thành nơi để các hộ nuôi chia sẻ kinh nghiệm, bảo vệ khu vực nuôi trồng và môi trường nước trên hồ.
“Dự án nuôi cá lồng tại địa phương đã tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho hơn 80 lao động địa phương, từ đó đóng góp vào việc ổn định tình hình kinh tế – xã hội tại khu vực hồ Cửa Đạt”, UBND huyện Thường Xuân cho biết.
Ngoài huyện Thường Xuân, mô hình nuôi cá lồng tại các hồ thủy lợi và hồ thủy điện đang trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho bà con ở huyện miền núi Quan Hóa, giúp giảm nghèo, tăng thu nhập và cải thiện đời sống của người dân. Hiện toàn huyện có khoảng 50 hộ dân đang phát triển nghề nuôi cá lồng, với hơn 100 lồng nuôi, chủ yếu tập trung ở hồ thuỷ điện Trung Sơn. Huyện đang lên kế hoạch thu hút các doanh nghiệp và cá nhân đầu tư, hướng tới việc nuôi các loại cá đặc sản có giá trị kinh tế cao và bền vững.
Thông qua việc mở rộng diện tích nuôi cá lồng trên các hồ thủy lợi và hồ thủy điện, người dân đã đa dạng hóa loại cá nuôi và tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Việc này đã giúp chuyển đổi cơ cấu sản xuất và đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội và cải thiện đời sống của người dân.