Dành nhiều thời gian và nỗ lực để tuân thủ tiêu chuẩn của WHO trong quá trình thực hiện
Trong một thị xã nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ hùng vĩ, thị xã Sa Pa (Lào Cai), con đường dẫn vào xã Tả Phìn lại là điểm đến của nhiều du khách trong và ngoài nước khi muốn tìm hiểu về văn hóa và trải nghiệm tắm lá thuốc của người Dao đỏ. Thế nhưng, ít ai biết rằng những cây thuốc đó được sản xuất, chế biến bởi Hợp tác xã (HTX) Cộng đồng Dao đỏ ở thôn Tả Chải, xã Tả Phìn.
Được thành lập với mục đích phát triển sản xuất, thu hái, sơ chế, chế biến các loại dược liệu gắn với phát triển du lịch trải nghiệm, HTX Cộng đồng Dao đỏ đã được nhiều du khách đánh giá cao về sản phẩm dược liệu chất lượng và phong cách kinh doanh chuyên nghiệp.
Chị Tẩn Tả Mẩy, Giám đốc HTX Cộng đồng Dao đỏ cho biết, sản xuất dược liệu gắn liền với du lịch rất mệt nhưng lại rất vui. Những công việc như quản lý, thu hái, sơ chế, chế biến, bảo quản sản phẩm đều phải tuân thủ tiêu chuẩn GACP-WHO và làm đúng quy trình để đảm bảo chất lượng sản phẩm, cũng như tính an toàn cho sức khỏe người sử dụng. Tuy nhiên, tất cả những nỗ lực đó đều được đền đáp bởi sự hài lòng của du khách, cũng như mang lại công ăn việc làm cho người dân, nhất là phụ nữ.
Cuộc sống của người Dao đỏ ở Tà Phìn đã gắn liền với núi rừng, và họ rất am hiểu về các loại cây thuốc trong tự nhiên. Từ chỗ chỉ biết khai thác nguồn lợi sẵn có, các hộ đã bảo nhau đưa cây thuốc về trồng trong rừng, trong vườn nhà. Tuy nhiên, trước đó, những cây thuốc quý này thường bị bán rong với giá rẻ mạt hoặc không được xem trọng bởi người dân vì thiếu hiểu biết về giá trị của chúng. Điều này gây ra tình trạng lãng phí tài nguyên và tiềm ẩn nguy cơ mất mát di sản thuốc truyền thống.
Để giải quyết vấn đề này, các cơ quan chức năng cần có những chính sách và giải pháp nhằm khuyến khích và bảo vệ các nông dân trồng và chăm sóc những loại cây thuốc quý này. Việc thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm từ những cây thuốc quý cũng cần được quan tâm và đầu tư.
Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức của người dân về giá trị của những loại cây thuốc quý cũng là cách hiệu quả để bảo vệ và phát triển di sản thuốc truyền thống của đất nước. Chính phủ cần có những chương trình giáo dục, tuyên truyền và đào tạo để giúp người dân hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên. Nếu được thực hiện đúng cách, việc bảo vệ và phát triển các loại cây thuốc quý sẽ giúp tăng thu nhập cho người dân, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và góp phần duy trì và phát triển di sản văn hóa, y học truyền thống của đất nước.
‘Bảo bối’ cuốn hút khách du lịch
Trong chuyến du lịch đến Sa Pa, tôi có cơ hội trò chuyện với chị Mẩy, một người địa phương có kinh nghiệm hướng dẫn khách du lịch. Trong lúc đang tâm sự về vùng đất và con người tại đây, chúng tôi bị ngừng lại bởi tiếng kêu thất thanh của một vị khách đang trải nghiệm dịch vụ tắm lá thuốc của hợp tác xã (HTX) địa phương: “Chị Mẩy ơi, cho em nằm trong bồn tắm này tới tối nhé, sảng khoái vô cùng”. Vậy là mọi người trong đoàn được một tràng cười vui vẻ.
Hỏi về bài thuốc tắm độc đáo này, chị Mẩy không ngần ngại chia sẻ: Trước đây, người Dao đỏ sinh sống chủ yếu ở vùng núi cao nên hoạt động, làm việc hàng ngày đều tiêu tốn rất nhiều sức lực. Với sự am hiểu về những loại lá thuốc mọc trong tự nhiên, họ đã tạo cho mình thói quen sử dụng những loại lá này để tắm hàng ngày nhằm bồi bổ sức khỏe.
Khi hoạt động du lịch tại Sa Pa phát triển, những bài thuốc tắm của người Dao đỏ được phổ biến rộng hơn. Cùng với các sản phẩm tinh dầu được chiết xuất từ dược liệu, hoạt động trải nghiệm tắm lá thuốc cũng trở thành “đặc sản” thu hút được sự quan tâm rất lớn của khách du lịch và mang lại nguồn thu không nhỏ cho người dân.
Khám phá ‘Du lịch sức khoẻ’
Mỗi bài thuốc tắm có tới cả chục loại thuốc được phối trộn với nhau theo một công thức nhất định, tùy vào đối tượng sử dụng. Yêu cầu đầu tiên với lá thuốc là phải an toàn về chất lượng. Khâu này sẽ do những người có kinh nghiệm, kiến thức cao nhất về lá thuốc lựa chọn. Sau đó, lá thuốc sẽ được đun nóng tới khi nào nước thuốc có màu đỏ thẫm giống như màu rượu vang, có mùi thơm đặc trưng của các loại thảo mộc mới có thể sử dụng. Sau khi nước thuốc được chế biến, khách du lịch sẽ được ngâm mình trong bồn tắm có chứa nước thuốc này. Các tinh dầu chiết xuất từ các loại lá thuốc cũng được sử dụng để massage và xoa bóp giúp thư giãn cơ thể.
Theo chị Mẩy, việc sử dụng thuốc tắm lá không chỉ có tác dụng bồi bổ sức khỏe, giảm đau nhức mà còn giúp da sáng mịn, tăng cường tuần hoàn máu, giảm căng thẳng, mệt mỏi. Ngoài ra, hoạt động tắm lá thuốc cũng đem lại cho du khách một trải nghiệm thú vị, đặc biệt là khi được trải nghiệm trong không gian xanh của vùng núi cao.
Để đảm bảo chất lượng và sự an toàn cho người sử dụng, các hoạt động trải nghiệm tắm lá thuốc hiện nay thường được tổ chức bởi các HTX (Hợp tác xã) có chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực này. Đây cũng là cơ hội để người dân địa phương có thể tận dụng tài nguyên thiên nhiên và phát triển du lịch bền vững.
Đặc biệt, hoạt động trải nghiệm tắm lá thuốc còn giúp thúc đẩy sự phát triển của nghề làm thuốc bản địa và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên. Ngoài ra, hoạt động này cũng tạo ra một nguồn thu nhập mới cho người dân địa phương và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế địa phương.