UBND tỉnh Sơn La vừa ban hành Quyết định phê duyệt kết quả thực hiện nhiệm vụ Điều tra đa dạng sinh học và xây dựng danh mục các loài động thực vật tại khu rừng đặc dụng Tà Xùa.
Trong quá trình nghiên cứu về tính đa dạng sinh học tại khu vực này, đã xác định được năm thảm thực vật chính.
- Thứ nhất, là kiểu rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm nhiệt đới ở độ cao dưới 700m, chiếm 4,4% tổng diện tích với hơn 735ha.
- Thứ hai, kiểu rừng kín lá rộng thường xanh mưa ẩm á nhiệt đới ở độ cao từ 700 – 1.600m, chiếm 49,7% với diện tích trên 8.287ha.
- Thứ ba, kiểu rừng kín lá rộng thường xanh ôn đới ẩm núi thấp tầng trên ở độ cao từ 1.600 – 2.400m, chiếm 23,3% với hơn 3.880ha.
- Thứ tư, kiểu rừng kín lá rộng thường xanh ôn đới lạnh núi vừa tầng trên ở độ cao trên 2.400m, chiếm 4,8% với diện tích trên 802ha. Cuối cùng, thảm cây nông nghiệp, dân cư và sông suối chiếm 17,8% với diện tích gần 3.000ha.
Về thực vật rừng, đã ghi nhận 782 loài thực vật bậc cao có mạch, xuất hiện trong 504 chi, 161 họ của 5 ngành thực vật. Trong đó, 123 loài được xác định là nguy cấp và quý hiếm, bao gồm 57 loài theo Sách đỏ Việt Nam 2007, 21 loài theo IUCN 2023 và 76 loài theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP. Đáng chú ý, lần đầu tiên ghi nhận được vùng phân bố thứ hai của loài Vân sam fansipan – Abies delavayi subsp Fansipanensis, loài đặc hữu hẹp của Việt Nam.
Về hệ động vật rừng có xương sống, đã xác định được 361 loài động vật, trong đó có 60 loài thú, 215 loài chim, 35 loài bò sát và 28 loài lưỡng cư. Trong số này, có 15 loài thú, 31 loài chim, 13 loài bò sát và 3 loài lưỡng cư được xếp vào danh sách quý hiếm và nguy cấp.
Quá trình điều tra đã phát hiện các mối đe dọa đến đa dạng sinh học như dọn thảm tươi trồng lâm sản phụ, khai thác củi làm chất đốt, chăn thả gia súc trên rừng và đất rừng, khai thác lâm sản ngoài gỗ, cũng như các mối đe dọa gián tiếp như tăng dân số, đói nghèo, và thiếu việc làm. Năng lực và công tác quản lý bảo vệ rừng cũng là những yếu tố quan trọng đối diện với đa dạng sinh học.
Dựa trên kết quả điều tra, UBND tỉnh Sơn La đề xuất năm giải pháp chính. Thứ nhất, nâng cao nhận thức cho cộng đồng và bảo tồn đa dạng sinh học. Thứ hai, triển khai giải pháp phát triển kinh tế xã hội. Thứ ba, tăng cường công tác quản lý và bảo vệ rừng. Thứ tư, áp dụng giải pháp về cơ chế chính sách và khoa học công nghệ.
Dựa trên cơ sở kết quả điều tra, UBND tỉnh giao Ban quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa công bố, công khai kết quả thực hiện nhiệm vụ Điều tra đa dạng sinh học và xây dựng danh mục các loài động thực vật tại khu rừng đặc dụng Tà Xùa. Đồng thời, lưu trữ thành quả điều tra và sử dụng kết quả này trong thực hiện các nhiệm vụ quản lý, bảo tồn đa dạng sinh học, xây dựng các chương trình và dự án nghiên cứu khoa học.
Giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo Chi cục Kiểm lâm thường xuyên theo dõi, kiểm tra, hướng dẫn Ban quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa thực hiện hiệu quả các giải pháp bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học và các hệ sinh thái. UBND huyện Bắc Yên, Phù Yên cũng chỉ đạo UBND các xã thuộc phạm vi của Ban quản lý rừng đặc dụng Tà Xùa và vùng đệm tăng cường phối hợp với Ban quản lý rừng tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng, không xâm hại rừng, nhằm bảo tồn đa dạng sinh học, các hệ sinh thái, và phát triển bền vững khu rừng đặc dụng và vùng đệm.
Các biện pháp cụ thể bao gồm việc tăng cường giám sát và kiểm tra hành vi khai thác lâm sản, quản lý chăn thả gia súc, và thúc đẩy sử dụng các nguồn lực tự nhiên một cách bền vững. Đồng thời, cần phát triển các chương trình giáo dục cộng đồng để nâng cao nhận thức về quan trọng của việc bảo tồn đa dạng sinh học và duy trì cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Ngoài ra, UBND cũng đề xuất việc thiết lập cơ chế chính sách hỗ trợ cho những người dân tham gia vào các hoạt động bảo tồn môi trường, đặc biệt là những người sống trong khu vực có đa dạng sinh học cao. Điều này có thể bao gồm các chính sách khuyến khích nông dân triển khai mô hình nông nghiệp hữu cơ và bền vững, cũng như ưu đãi về thuế và hỗ trợ tài chính để giúp họ duy trì các hoạt động bảo tồn môi trường.
UBND huyện Bắc Yên, Phù Yên cũng yêu cầu các xã trong phạm vi của mình tăng cường cảnh báo và quản lý mối đe dọa từ các hoạt động như khai thác lâm sản và chăn thả gia súc. Đồng thời, khuyến khích phát triển các mô hình kinh tế thay thế nhằm giảm áp lực lên các nguồn tài nguyên tự nhiên.
Qua đó, mong rằng việc thực hiện những giải pháp này sẽ giúp duy trì và phục hồi môi trường sống tự nhiên, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học và hệ sinh thái ở khu rừng đặc dụng Tà Xùa, là một tài nguyên quý báu không chỉ đối với cộng đồng địa phương mà còn đối với cả quốc gia và cộng đồng quốc tế.