Biến đổi khí hậu đang gây ra sự thay đổi không lường trước về thời tiết và ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp. Việc chủ động thích ứng đang trở thành một thách thức lớn đối với nông dân. Tuy nhiên, để giúp nông dân chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã phối hợp với Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền và Trung tâm Khuyến nông các tỉnh ĐBSCL để triển khai mô hình “Canh tác lúa thông minh”.
Mô hình này đã được triển khai rộng rãi đến 13 tỉnh và thành phố vùng ĐBSCL. Tại tỉnh An Giang, mô hình đã được triển khai tại 3 xã: Ô Long Vỹ (huyện Châu Phú), Vĩnh Hanh (huyện Châu Thành) và Tân An (TX. Tân Châu) trong vụ đông xuân 2021-2022, mang lại hiệu quả tích cực về kinh tế, môi trường và nâng cao trình độ sản xuất cho nông dân.
Mô hình “Canh tác lúa thông minh” bao gồm 4 nghiệm thức khác nhau, với từng nghiệm thức sẽ có phần đối chứng tương ứng. Nông dân thực hiện theo quy trình này và áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp kỹ thuật tiên tiến, quản lý nước ướt – khô xen kẽ để tiết kiệm nước. Có tổng cộng 12 hộ nông dân đã tham gia mô hình, với tổng diện tích 32,8ha, quy mô 2ha/4 hộ (0,5ha/hộ) và các diện tích còn lại làm đối chứng theo từng nghiệm thức.
Nông dân được khuyến cáo sử dụng giống cây trồng từ cấp xác nhận trở lên, chọn giống tốt phù hợp với từng vùng và gieo sạ hàng hoặc sạ cụm với lượng giống khuyến cáo từ 80kg/ha, so với lượng giống thường sử dụng là 50-60kg/ha. Thực hiện giảm lượng phân bón và số lần phun thuốc bảo vệ thực vật.
Ngoài ra, nông dân tham gia mô hình còn được hỗ trợ phân tích mẫu đất đầu vụ và cung cấp thiết bị cầm tay để đo độ mặn, phèn trong đất. Họ cũng sử dụng bộ sản phẩm phân bón chuyên dùng của Công ty Cổ phần Phân bón Bình Điền, trong đó phân bón lót Đầu Trâu Mặn Phèn là sản phẩm đáng chú ý.
Theo ông Trần Văn Kỳ, tổ trưởng nhóm nông dân tham gia mô hình “Canh tác lúa thông minh” tại xã Ô Long Vỹ, huyện Châu Phú, với diện tích 4ha nằm trong vùng đất phèn tiếp giáp huyện Tịnh Biên, việc canh tác lúa gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, sau khi thực hiện các giải pháp được các chuyên gia hướng dẫn giúp đất nâng cao pH, lúa phát triển tốt hơn, đặc biệt là trong giai đoạn đầu vụ. Vì vậy, ông Kỳ rất an tâm khi tham gia mô hình.
Những giải pháp giúp nông dân thích ứng với biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng sản phẩm không chỉ giúp họ có thu nhập tốt hơn, mà còn mang lại lợi ích cho môi trường và sức khỏe của con người.
Nông dân tham gia mô hình được công ty cung cấp cho bộ sản phẩm chuyên dùng cho lúa, như: Đầu Trâu TEA1, Đầu Trâu TEA2 và Đầu Trâu Mặn Phèn và áp dụng 4 nghiệm thức bón phân khác nhau. Qua đó, giúp nông dân tìm nghiệm thức bón thích hợp nhất tại địa phương và tiết kiệm chi phí sản xuất.
Trong quá trình thực hiện các biện pháp, như: Làm đất kỹ, đánh rãnh thoát phèn và bón lót phân Đầu Trâu Mặn Phèn ngay từ đầu vụ cho thấy hiệu quả tốt. Theo đánh giá của nông dân tham gia mô hình cho thấy, khi có bón lót Đầu Trâu Mặn Phèn làm gia tăng pH đất trên vùng đất phèn, giúp hệ sinh vật có lợi phát triển, cây ra rễ tốt hơn so đối chứng cây lúa sinh trưởng nhanh, đẻ nhánh khỏe ngay từ đầu vụ nên đảm bảo được mật số cây trên đơn vị diện tích.
Ông Cao Văn Long Ân (một trong 4 hộ nông dân tham gia mô hình “Canh tác lúa thông minh” tại huyện Châu Phú) cho biết: “Tham gia mô hình, ông rất vui vì học hỏi và áp dụng nhiều giải pháp canh tác kỹ thuật mới trước giờ ông vẫn chưa áp dụng, như: Sạ cụm 60kg, giảm được 60-120kg/ha lúa giống, nhất là bón lót Đầu Trâu Mặn Phèn và chuyên dùng lúa Đầu Trâu TEA1 bón thúc đợt 1 và đợt 2 giúp cho cây lúa ra rễ mạnh, đẻ nhánh tốt hơn, thành lóng dày hơn. Đặc biệt, trong sản phẩm có bọc áo n-BTPT và hoạt chất Avail giúp giảm thất thoát đạm và tăng hiệu suất phân lân.
Kết quả của chương trình vụ đông xuân 2021-2022 cho thấy, nông dân tham gia mô hình tăng thêm lợi nhuận gần 6,3 triệu đồng/ha so đối chứng nhờ giảm lượng giống, lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật nên chi phí đầu tư thấp, chỉ 18 triệu 315 ngàn đồng/ha, so 22 triệu 647 ngàn đồng/ha đối chứng (giảm 4 triệu 332 ngàn đồng) và năng suất tăng thêm 0,99 tấn/ha.