Năm 2012, cư dân của các thôn Ba Trang và Ba Khâm thuộc huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, đã nhận được sự hỗ trợ quan trọng từ Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ngãi để thực hiện dự án “Trồng mây nước dưới tán rừng phòng hộ”. Dự án này được triển khai trên tổng diện tích 80ha, với sự tham gia của 40 hộ gia đình. Hơn 10 năm trôi qua, kết quả đạt được không chỉ là sự thành công về mặt kinh tế mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ và cải thiện chất lượng của khu rừng.
Là một trong những người tham gia tích cực trong dự án, ông Phạm Văn Thót, cư trú tại thôn Nước Đang, xã Ba Trang, chia sẻ rằng trước đây, cây mây nước tự nhiên mọc hoang rải rác trong khu vực. Người dân đã khai thác chúng để bán cho các đại lý thu mua, nhưng sau một thời gian dài, nguồn cung này giảm đi đáng kể. Đối diện với nhu cầu thị trường ngày càng tăng, cộng đồng địa phương quyết định chuyển hướng và triển khai việc trồng mây nước dưới tán rừng.
Ngoài việc cung cấp giống mây nước, các hộ gia đình tham gia dự án còn được đào tạo kỹ thuật trồng và chăm sóc cây mây. Do mây nước là loại cây bản địa, nó phát triển mạnh mẽ và phù hợp với điều kiện đất và thổ nhưỡng của địa phương. Ông Mót, một người nông dân thành công trong việc trồng mây nước, chia sẻ rằng cây mây nước phát triển nhanh chóng, và sau 5 năm, có thể thu hoạch được. Ông cũng đưa ra con số ấn tượng về thu nhập từ mô hình trồng mây nước, giúp cải thiện đời sống của nhiều gia đình trong khu vực.
Mô hình trồng mây nước dưới tán rừng không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn có tác động tích cực đối với môi trường. Các hộ gia đình không chỉ tận dụng diện tích đất mà còn giúp giảm lượng cỏ dại, tăng độ ẩm cho đất, giảm xói mòn đất và cung cấp lượng dinh dưỡng cho cây lâm nghiệp. Ở xã Ba Trang, có gần 300ha mây nước được trồng dưới tán rừng, mang lại cơ hội tăng thu nhập và cải thiện kinh tế cho nhiều gia đình.
Hộ gia đình của ông Đinh Văn Gối là một minh chứng sống về sự thành công của mô hình này. Ông Gối không chỉ có hơn 1ha diện tích trồng mây nước mà còn đạt được thu nhập ổn định từ việc chăm sóc tốt cây mây. Anh chia sẻ rằng sản phẩm của mình có thị trường ổn định và được cung ứng cho các doanh nghiệp đan lát mây tre trong và ngoài tỉnh.
Người dân địa phương đồng lòng khẳng định rằng trồng mây nước là một quy trình đơn giản và ít tốn công chăm sóc. Mỗi hecta đất rừng có thể trồng từ 600 – 800 gốc mây nước. Đối với những người tự đầu tư, chi phí trồng mây khoảng 20 triệu đồng mỗi hecta, bao gồm giống, cây trồng dặm, phân bón, vật tư và lao động.
Khi tuân theo đúng quy trình kỹ thuật, cây mây nước sẽ đạt thu hoạch nhanh chóng và có thể duy trì suốt 18 – 20 năm. Lợi nhuận từ cây mây nước tăng dần theo thời gian, mang lại thu nhập ổn định cho người trồng. Một ưu điểm lớn của loại cây này là khả năng chống chịu mưa bão, giảm rủi ro và thiệt hại so với các loại cây khác.
Bí thư Đảng ủy xã Ba Trang, ông Phạm Văn Mon, nhấn mạnh rằng việc trồng mây nước dưới tán rừng không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn đóng góp quan trọng vào việc bảo vệ môi trường rừng. Ông Mon nói rằng từ khi triển khai dự án, người dân thường xuyên ra vào rừng.