Giá trị xuất khẩu của ngành nông, lâm, thuỷ sản thuyên giảm
Ngành nông nghiệp là ngành kinh tế trọng điểm của Việt Nam, đóng góp một phần lớn vào GDP của đất nước. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2022, tổng giá trị sản phẩm nông nghiệp đạt gần 5.5 triệu tỷ đồng, tăng trưởng 2.98% so với năm 2021. Trong đó, một số sản phẩm nông nghiệp như lúa gạo, cà phê, hải sản, rau quả… có nhiều tiềm năng và đang được đẩy mạnh sản xuất, xuất khẩu.
Tuy nhiên, đến quý I/2023, ngành nông nghiệp lại gặp nhiều khó khăn. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, giá trị sản xuất nông nghiệp trong quý I/2023 ước tính chỉ đạt khoảng 260.000 tỷ đồng, giảm 3.4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là một tình hình không mấy khả quan cho ngành nông nghiệp, đặc biệt là khi đang phải đối mặt với nhiều thách thức như dịch bệnh Covid-19, biến đổi khí hậu, giá thành sản phẩm tăng cao…
Bộ NN-PTNT tại cuộc họp giao ban Quý I năm 2023 ngày 30/3 cho biết, kim ngạch xuất, nhập khẩu nông lâm thủy sản 3 tháng đầu năm giảm 11,2% so với cùng kỳ năm trước, đạt 20,63 tỷ USD, trong đó xuất khẩu giảm 14,4% và nhập khẩu giảm 7,2%. Nhiều mặt hàng xuất khẩu chính cũng giảm giá trị, nhưng nhóm nông sản tăng 3,8%, lâm sản giảm 28,3%, thủy sản giảm 29% và chăn nuôi tăng 46,5%. Khu vực châu Á chiếm 48,8% thị phần, châu Mỹ 20,3%, châu Âu 12,8%, châu Đại Dương 1,4% và châu Phi 1,2%.
Việt Nam xuất khẩu nông lâm thủy sản trị giá 20,63 tỷ USD trong quý I/2023, giảm 11,2% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, giá trị nhập khẩu các mặt hàng tương tự cũng giảm. Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất với giá trị xuất khẩu đạt 2,4 tỷ USD. Trong khi đó, khu vực châu Á chiếm 29,3% thị phần nhập khẩu của Việt Nam. Brazil, Argentina, Trung Quốc và Hoa Kỳ là các nhà cung cấp hàng nông lâm thủy sản chính cho Việt Nam.
Theo Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Minh Hoan, sản xuất nông nghiệp ổn định trong 3 tháng đầu năm, nhưng tốc độ tăng trưởng chưa đạt kịch bản và tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản giảm. Bộ trưởng cho rằng cần mở biên độ nguồn cung trong giới hạn và tăng cường đàm phán, kết nối thị trường quốc tế. Cần khơi thông các ách tắc ở các cửa khẩu bằng cách hỗ trợ doanh nghiệp.
Phương án đảm bảo sản xuất sẵn sàng
Ngành nông nghiệp của Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong quý I/2023. Trong đó, hạn hán được dự báo sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khu vực miền Trung và Tây Nguyên, còn khu vực Đồng bằng sông Hồng sẽ thiếu nước để phục vụ cho công tác tưới dưỡng lúa. Ngoài ra, vấn đề tranh chấp mặn ngọt tại ĐBSCL cũng là một trong những thách thức lớn đối với ngành nông nghiệp Việt Nam trong quý I/2023.
Để đối phó với những khó khăn trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chỉ đạo các đơn vị tính toán, triển khai các công việc phù hợp từ nay đến cuối năm. Cụ thể, trong trường hợp hạn hán, các đơn vị sản xuất nông nghiệp cần tăng cường sử dụng các giải pháp kỹ thuật tưới tiết kiệm nước và các loại giống cây chịu hạn. Ngoài ra, việc tăng cường mạng lưới cấp nước từ các nguồn khác nhau và đẩy mạnh chương trình khuyến khích sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, bền vững, sử dụng năng lượng tái tạo cũng là một trong những phương án được đưa ra.
Tại khu vực Đồng bằng sông Hồng, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu, phát triển các giải pháp tưới dưỡng lúa tiết kiệm nước và ứng dụng công nghệ động cơ thủy lực cho các hệ thống tưới tiên tiến. Ngoài ra, chương trình hỗ trợ cho các nông hộ đầu tư vào lĩnh vực sản xuất nông nghiệp thông minh và hiệu quả cũng được đẩy mạnh để giảm thiểu ảnh hưởng của thiếu nước đến sản xuất.
Đối với vấn đề tranh chấp mặn ngọt tại ĐBSCL, Bộ NN-PTNT đã chỉ đạo các đơn vị địa phương tăng cường giám sát và kiểm soát chặt chẽ sử dụng nguồn nước, đảm bảo tính bền vững của hệ thống thủy lợi. Các đơn vị cũng cần tăng cường công tác giám sát, kiểm tra chất lượng sản phẩm, đảm bảo đầy đủ các yếu tố an toàn thực phẩm và các tiêu chuẩn kỹ thuật, đặc biệt là trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón. Việc đưa ra các biện pháp phòng ngừa và khắc phục các bệnh hại, sâu bệnh và dịch bệnh cũng cần được thực hiện một cách hiệu quả, đồng thời phải có kế hoạch và chủ động trong việc ứng phó với các biến động thời tiết và tình hình dịch bệnh.
Ngoài ra, việc áp dụng các công nghệ mới trong sản xuất nông nghiệp cũng là một giải pháp hiệu quả để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm chi phí sản xuất. Các đơn vị sản xuất nên tích cực ứng dụng các công nghệ tiên tiến như máy móc tự động, hệ thống tưới tiêu, hệ thống giám sát thông minh, thủy canh, nông nghiệp chuyển đổi số,.. để tăng cường khả năng cạnh tranh và đáp ứng nhu cầu của thị trường.